Neobično je to. Rimokatolici, od Marije Terezije do Pavelića, protestanti, poput Hegela, komunistički ideolozi, poput Marksa i Engelsa, Srbe uvek vide kao strano telo EvropeNeobično je to. Rimokatolici, od Marije Terezije do Pavelića, protestanti, poput Hegela, komunistički ideolozi, poput Marksa i Engelsa, Srbe uvek vide kao strano telo Evrope
U svojoj novoj knjizi „Moć i beščašće“ pripovedač i esejista iz Gornjeg Milanovca, Miladin Ćosović, zapaža: „Engels je, podstaknut visokim mišljenjem Getea, Hajnea i Herdera o srpskoj narodnoj poeziji, počeo da uči srpski jezik, ali nije oduševljen – u svemu vidi „produženu rusku ruku i ništa više”. Engels je dobro poznavao srpsku istoriju, znao je za srpsku srednjovjekovnu državu, znao je za sve borbe Srba za slobodu od otomanskog zla, a ipak i on i Marks podlegli su nekakvim svojim krutim etno-sociološkim šemama o narodima u Evropi. Svrstavali su ih u dvije grupe: u prvoj su veliki kulturni narodi nosioci istorijskog, civilizacijskog i privrednog napretka (u kojima će po njihovom „naučnom” proročanstvu najprije doći do revolucionarnih promjena, u njima je proleterijat najmasovniji), dakle, keltsko-romansko-germanski narodi zapadne Evrope (Englezi, Francuzi, Nijemci), a od Slovena jedino Poljaci; drugu grupu čine, kako piše Miladinović, manje više „varvarski otpaci naroda”, a to su Geli u Škotskoj, Bretonci u Francuskoj, Baski u Španiji, Rumuni, Grci, svi Južni Sloveni, čak i Rusi. Oba ova nadmjena revolucionarna teoretičara bila su odbojno raspoložena prema Srbima i njihovoj borbi za oslobođenje. Marks je Srbe ubrajao u male „zakržljale, nužno kontrarevolucionarne narode bez istorije i istorijske svijesti, čija je jedina sudbina da nestanu u oluji svetske revolucije”. Engels je s oduševljenjem prihvatio vijest da su Srbi poraženi u ratu sa Turskom 1878. godine. Pisao je: „Srpska oslobodilačka vojska mora da živi na svoj vlastiti račun i posle razmetljive ofanzive, a da nije nigde ozbiljno tučena, najprije u svoju hajdučku jazbinu.” Kao što se vidi, dogmate Marks i Engels omalovažavali su male narode, odricali im pravo na borbu za oslobođenje, na samostalnu državu, proricali im nestajanje sa istorijske scene.“
Naravno, ovo nije originalan izum Marksa i Engelsa, nego se oni, suštinski, naslanjaju na svog učitelja Hegela, koji, u svojoj „Filosofiji istorije“, kaže: „U Moldaviji, Vlaškoj i severnoj Grčkoj su Bugari, Srbi i Albanci isto azijskog porekla, pod udarima i protivudarima naroda ostali su ovde kao slomljeni varvarski ostaci. Ovi narodi su doduše stvorili kraljevstva i prošli srčane borbe s različitim narodima; katkada su kao prethodnice, kao posrednik, stupali u borbu hrišćanske Evrope i nehrišćanske Azije, Poljaci su čak oslobodili opsednuti Beč od Turaka, a jedan deo Slovena bio je pridobijen za zapadni um. Uprkos tome, cela ta masa ostaje isključena iz naših razmatranja, jer do sada nije nastupila kao samostalan momenat u nizu oblika uma u svetu. Da li će se to dogoditi u budućnosti, to se nas ovde ne tiče, pošto u povesti imamo posla sa prošlošću.“Naravno, ovo nije originalan izum Marksa i Engelsa, nego se oni, suštinski, naslanjaju na svog učitelja Hegela, koji, u svojoj „Filosofiji istorije“, kaže: „U Moldaviji, Vlaškoj i severnoj Grčkoj su Bugari, Srbi i Albanci isto azijskog porekla, pod udarima i protivudarima naroda ostali su ovde kao slomljeni varvarski ostaci. Ovi narodi su doduše stvorili kraljevstva i prošli srčane borbe s različitim narodima; katkada su kao prethodnice, kao posrednik, stupali u borbu hrišćanske Evrope i nehrišćanske Azije, Poljaci su čak oslobodili opsednuti Beč od Turaka, a jedan deo Slovena bio je pridobijen za zapadni um. Uprkos tome, cela ta masa ostaje isključena iz naših razmatranja, jer do sada nije nastupila kao samostalan momenat u nizu oblika uma u svetu. Da li će se to dogoditi u budućnosti, to se nas ovde ne tiče, pošto u povesti imamo posla sa prošlošću.“
Marks i Engels
Srđan Damnjanović o Hegelovom ponižavanju Slovena kaže: „Sloveni su uopšte ratarski i nereformisani narod, nesposoban da prihvati modernu ideju slobode. Istorijski udes Srba leži i u njihovom pripadanju vizantijskom duhu, koji je duh ropstva i nasilja, bigotizma i zverstava i kao takav predstavlja oličenje svih strahota nemodernog duha. Po Hegelu, Srbi spadaju u „masu“ nepovesnih naroda, suštinski nesposobnih da pruže svoj doprinos u razvoju ideje slobode, koju bi svojom delatnošću ozbiljili u svetu i tako sebi obezbedili mesto u povesti.“
Šta je uzrok?
Mržnja protiv Vizantije, koja je zapadnjacima uvek bila kost u grlu, jer su tvrdili da je država s visokom kulturom koja je trajala preko hiljadu godina bila leglo tiranije i varvarstva, prenela se na zemlje „vizantijskog komonvelta“, među kojima su i Rusija i Srbija. I uvek je Zapad, rimokatolički i protestantski, osećao nelagodu zbog prisustva „bizantinaca“ na svojoj teritoriji. Ćosović, u svom dnevniku pisanom pod bombama, kaže: „Svetovni i religiozni status Srba Prečana pogoršavao se, i od 1751. do 1753. godine krenuo je veliki talas iseljavanja Srba u Rusiju. Carica Marija Terezija iskazivala je prema Srbima dvosmislen stav; u jednom njenom dopisu pisalo je pored ostalog „da je njezina želja, da se zaslužene srpske privilegije čvrsto drže i čvrsto poštuju, ali, da im se veće pravice ne daju, nego što su ih već dobili i koje su provedene jer koliko je ovaj narod hrabar i dobar, toliko je i vrlo lukav, te nažalost sve više ište za sebe”. O stavu ove carice J. Radonić u knjizi „Rimska kurija…” piše: „Neiskrena i podmukla, kraljica pokazivala se prema Srbima kao velik njihov prijatelj, ali u dubini duše ležala je strahovita mržnja na ove, prema njezinom mišljenju, varvarske šizmatike. Jula 26. 1776. godine pisala je ona Piju VI kako se svom snagom trudi da sprovede uniju među Srbima.”
Pavelić je pravoslavne Srbe u Hrvatskoj smatrao za strano, antikatoličko telo, koje treba ukloniti iz narodnog organizma. NDH je doživljavao kao predstražu rimokatoličke Evrope, koja brani istu od „varvarskog Bizanta“, to jest Balkana. Pre no što je stigao u Zagreb, papa Benedikt se sećao hrvatskih kardinala Šečera, Kuharića i Bozanića, koji su mu stalno govorili da Hrvatska nije Balkan, nego Srednja Evropa. I ustaše su Hrvatsku izdvajali iz oblasti Balkana: u intervjuu španskom fašističkom listu „Arriba“ datom 26. maja 1943, Pavelić kaže: „Balkanski je duh imao ekspanzivnu moć koja je uspjela da prodre do granice Beča. Austro-Ugarska je imala snage da goni taj duh ka Jugoistoku, gdje više nije predstavljao nikakvu opasnost. Dužnost je Hrvatske da nastavi sa ovim pritiskom na balkanske običaje dok ih ne svede u njihove prave granice“. A ustaški ideolog, svećenik dr Ivo Guberina, usred rata ponavlja poglavnikove ideje: „Uništen je bizantsko-pravoslavni pritisak na Hrvatsku i stvorena je mogućnost da Hrvatska zaigra ulogu predziđa Europe.
NEZAVISNA DRŽAVA HRVATSKA JE JEDINA DRŽAVA SA KATOLIČKOM VEĆINOM NA BALKANU. JEDINA VRATA KATOLICIZMA NA BALKANU.
Ne samo to. NEZAVISNA DRŽAVA HRVATSKA JE DANAS NAJJAČI BEDEM SREDNJE EUROPE“.
Neobično je to. Rimokatolici, od Marije Terezije do Pavelića, protestanti, poput Hegela, komunistički ideolozi, poput Marksa i Engelsa, Srbe uvek vide kao strano telo Evrope.
Zato je naša sudbina da ostajemo sami. Ćosović se našem samotništvu čudi i teško mu je zbog njega upravo 1999: „Ovo je, čini mi se, sedmi putu dvadesetom vijeku da nas tuđini bombarduju: činili su to Austrougarska u Prvom svjetskom ratu, Hitler i Musolini, zatim nekoliko puta naši ratni saveznici. Danas nas bombarduju obje strane: zemlje čiji smo bili saveznici ili protivnici u dva svjetska rata. Ne bombarduje nas Rusija, ali nas je izdala. Jevrej Kozirjev, koji je u dilu sa američkim jevrejskim lobijem, diktira politiku Rusije prema Srbima. Danas nemamo saveznika, danas smo ojađeno sami. Šta u ovom ratu brane Srbi i Crnogorci? Otadžbinu, suverenitet, dostojanstvo, slobodu? Fino zvuče te riječi, pune su značenja, ali gube smisao ako je ta borba unaprijed izgubljena, ako su žrtve uzaludne. Otadžbina je geografski pojam i nije iznad naroda, životi naroda su važniji jer nas je malo, šačica. Odumiranjem nas nestaje. Zar i da u unaprijed izgubljenom ratu zaludno ginemo? Jutros je granulo sunce, nebeska modrina beskrajna. Bog se smiješi napaćenom srpskom narodu. Više bih volio da su Srbi srećni pa makar takvi Bogu ne bili interesantni. A možda bi Bogu srećni Srbi bili miliji?“
Bili bismo srećni da možemo da živimo u miru. Ali, ne da nam se. Naši neprijatelji nas mrze bez obzira na servilnost domaćih „elita“. Čak i kad bismo se svi odrekli sebe, ne bi nas prihvatili – zbog naših svetih predaka, koji su Zapadu toliko puta do sada bili trn u oku u ostvarenju svojih mračnih ciljeva. Zato nam je ostalo samo jedno: ići putem Bogočoveka, koji je opisao Šantić u svom sonetu „Mi znamo sudbu“.
Dr Vladimir Dimitrijević
Izvor: "Stanje stvari"
